Dyfarnwyd prosiect preswyliad y Fritheg Frown i’r artist Bettina Furnée, sydd wedi’i lleoli yn Ogwr a Bryniau’r Hen Gastell a Dyffryn Alun, Bro Morgannwg, ac sy’n gweithio ar y cyd â Chadwraeth Gloÿnnod Byw.
Archwiliodd y preswyliad hanes a defnydd y safle gan wahanol grwpiau defnyddwyr, yn hanesyddol a heddiw. Ceisiodd hefyd godi ymwybyddiaeth am effaith ymddygiad dynol ar y safle, yn benodol ar y fritheg frown a’i chynefin.
Un o brif amcanion y prosiect oedd casglu hanesion llafar o’r cymunedau ffermio hirhoedlog yn yr ardal ac ymgysylltu ag ystod ehangach o bobl, gan gynnwys y rhai â phroblemau iechyd meddwl a grwpiau anoddach eu cyrraedd, i’w hannog i brofi’r safle am ei fanteision llesiant.
Penodwyd fi'n artist yn breswyl yn y prosiect Britheg Brown yn Bro Morgannwg, sy'n diogelu tir cyffredin Old Castle Down, cynefin olaf y Britheg Brown yng Nghymru. Creuais ffilm fer yn cynnwys gân a galwad clir ar gyfer y gloyn byw prin hwn, gyda geiriau'n seiliedig ar eiriau'r gwirfoddolwyr lleol, y cyffredinwyr a'r ecolegwyr sydd, ers degawdau, wedi bod yn gysylltiedig â achub y Britheg Brown.
Cydweithiais gyda'r cyfansoddwr Cymraeg Emma Daman Thomas a'r arweinydd côr Jenny Moore i greu perfformiad cymunedol ar gyfer y ffilm 'Britheg Brown' a gynhelir ar Old Castle Down gan ensemble o gantorion lleol a phlant Ysgol Gynradd St Brides Major.
Roedd y gyngerdd a'r perfformiad recordiedig o Britheg Brown yn cynnig profiad dysgu cyfrannol i ganwriaid lleol, plant a myfyrwyr ffilm, yn ogystal â chyfle i'r gymuned leol gefnogi'r fenter gadwraethol hon ar gyfer y tir a bioamrywiaeth.
Mae cofrestriadau hanes llafar yn cael eu cadw gan Gasgliad y Werin Cymru ac, fel artist, gobeithiaf y bydd y ffilm yn deyrnged symudol i'r Britheg Brown a bydd yn helpu i alfanu'r ewyllys wleidyddol gyfun i sicrhau ei goroesiad, a'r goroesiad rhywogaethau ac amgylcheddau naturiol eraill sydd mewn perygl.